Οι Νότιες Ακτές του Νομού Ηρακλείου, εκτείνονται απο την Άκρα Ξερομίλι,
ανατολικό όριο τους, επι 54 περίπου μίλα, μέχρι το μέσο περίπου του μυχού
του Κόλπου Μεσαράς, δυτικό όριο των παραπάνω ακτών.
Χαρακτηριστικό σημείο αναγνώρισης, αποτελεί η κορυφή Κόφινας (1231 μ.)
των Αστερούσιων ορέων, τα οποία σχηματίζονται κατα μήκος των κεντρικών και
δυτικών ακτών και που πήρε το όνομα της λόγω του σχήματος της
Άλλο σημείο αναγνώρισης, αποτελεί ο ευρύς Κόλπος Μεσαράς, και τα
Νησιά Παξημάδια (Λητώαι Νήσοι) που βρίσκονται στο κέντρο εισόδου του
παραπάνω κόλπου.
Ορμίσκος Τέρτσα
(Άνοιγμα 1,4 μίλια - Είσδυση 2/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.)
Αμέσως δυτικά της Άκρας Ξερολιθιά, σχηματίζεται ο αμμώδης Ορμίσκος Τέρτσα, με τον ομώνυμο οικισμό στο κέντρο του μυχού του, ο οποίος αναπτύχθηκε κατα τη δεκαετία του '50.
Δυτικό του όριο, είναι σημείο της ακτής που βρίσκεται 1,4 μίλια ανατολικά της Άκρας Ξερολιθιά.
Σε απόσταση 8/10 του μιλίου απο το δυτικό όριο του Ορμίσκου Τέρτσα και
2,1 μιλίων δυτικά της Άκρας Ξερολιθιά, βρίσκεται η Άκρα Θεόφιλος.
Επί της Άκρας Θεόφιλος λειτουργεί Φάρος, με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Σχ. 7 του Φ.Ε.Α
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
Β 34ο 59' 0'' Αν. (2) Λευκ. 12'' 75 μέτρα 10 μίλια Λευκό θυλάκιο με
Α 25ο 30' 3'' 0,5'' + 2,5'' + 0,5'' + 8,5'' = 12'' σιδηρόπλεκτο οβελό
Σε μικρή απόσταση νότια της Άκρας Θεόφιλος βρίσκεται η
Βραχονησίδα Ψαροχάρακο. Το στενό πέρασμα ανάμεσα
στη Βραχονησίδα και στην Άκρα Θεόφιλος, καλύπτεται απο
βράχους πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας.
Ορμίσκος Ψαρή Φοράδα
(Άνοιγμα 7/10 του μιλίου - Είσδυση 1,6/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Ν.Δ.)
Η Άκρα Θεόφιλος, αποτελεί το δυτικό όριο του αμμώδους Ορμίσκου Ψαρή Φοράδα, με τον ομώνυμο οικισμό στο κέντρο του μυχού του.
Δυτικό όριο του παραπάνω ορμίσκου, αποτελεί η Άκρα Σιδωνία. Σε μικρή απόσταση ανοικτά της παραπάνω Άκρας βρίσκεται η Ύφαλος Σιντόνια, αποτελούμενη απο διάσπαρτους βράχους, πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας.
Ο Ορμίσκος Ψαρή Φοράδα, είναι κατάλληλος για αγκυροβολία προς αποφυγή των βόρειων ανέμων, απο τους οποίους δεν προσβάλεται.
Απο την Άκρα Σιδωνία, οι ακτές, αμμώδης κατά το
μεγαλύτερο μέρος τους, εκτείνονται επι 4 μίλια, μέχρι
την Άκρα Περιστεριώνα, ανατολικό όριο του
Όρμου Κερατόκαμπου.
Λιμενίσκος Άρβης
Σε απόσταση 2 μιλίων δυτικά της Άκρας Σινδώνα, βρίσκεται το Αλιευτικό Καταφύγιο Άρβης και το ομώνυμο χωριό.
Ο Λιμενίσκος, η κατασκευή του οποίου ολοκληρόθηκε το 2005, μπορεί να φιλιξενήσει 150 μικρά σκάφη.
Σκοπός της κατασκευής του δεν ήταν μόνο η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, αλλά και η προστασία των ακτών απο τη διάβρωση, λόγω του έντονου κυμματισμού, κυρίως κατά τη χειμερινή περίοδο.
Φαίνεται πάντως, οτι καί το Αλιευτικό Καταφύγιο Άρβης, όπως και τα περισσότερα λιμενικά έργα της νότιας Κρήτης, αντιμετωπίζει σοβαρά προσαμμώσεων.
Στη θαλάσσια περιοχή που κατασκευάστηκε το Αλιευτικό Καταφύγιο, είχε βυθιστεί το 1931 το ατμόπλοιο ''Ταΰγετος'' (1931).
Μεγάλο μέρος των υπολειμμάτων του ναυαγίου περισυλλέχθηκε κατά τον καθαρισμό του βυθού και γίνονται προσπάθειες τοποθέτησης τους σε εκθεσιακό χώρο.
Όρμος Κερατόκαμπος
(Άνοιγμα 5 μίλια - Είσδυση 1 μίλι - Προσανατολ. Ν.)
Ο Όρμος Κερατόκαμπος, σχηματίζεται ανάμεσα στη Άκρα Περιστεριώνα, ανατολικό όριο του και στις εκβολές του ποταμού Αναποδιάρη, δυτικό όριο του παραπάνω όρμου.
Οι ακτές του όρμου είναι αμμώδης κατά το μεγαλύτερο μέρος τους.
Στο κέντρο του μυχού, βρίσκεται το Αλιευτικό Καταφύγιο Κερατόκαμπου και το ομώνυμο χωριό.
Λιμενίσκος Κερατόκαμπου
Το Αλιευτικό Καταφύγιο Κερατόκαμπου, ολοκληρώθηκε γύρω στις αρχές της δεκαετίας του ''00 με χρηματοδότη απο το Γ' ΚΠΣ.
Ωστόσο, η απουσία ακτομηχανικής μελέτης, τόσο στο συγκεκριμένο έργο όσο και σε όλα τα λιμενικά έργα της νότιας Κρήτης είναι καταφανής, αφού οι προσαμμώσεις τόσο στη είσοδο του όσο και στο εσωτερικό του, το καθιστούν σχεδόν ανενεργό.
Όρμος Τσούτσουρας
(Άνοιγμα 3,4 μίλια - Είσδυση 8/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.)
Σε απόσταση 2/10 του μιλίου δυτικά του ποταμού Αναποδιάρη, βρίσκεται η Άκρα Σαρακήνα, ανατολικό όριο του Όρμου Τσούτσουρα. Δυτικό όριο του παραπάνω όρμου, αποτελεί η Άκρα Τσούτσουρας ή Κέρκελος.
Ο μυχός του όρμου είναι αμμώδης, ενω στο κέντρο του βρίσκεται το Αλιευτικό Καταφύγιο Τσούτσουρα και το ομώνυμο χωριό.
Ορμίσκος Μαριδάκι
(Άνοιγμα 3/10 του μιλίου - Είσδυση 1,5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Δ.)
Στη δυτική πλευρά του Όρμου Τσούτσουρας, σε απόσταση 5/10 του μιλίου νότια της Άκρας Κέρκελος, σχηματίζεται ο ανοικτός προς νοτιοανατολικά αμμώδης Ορμίσκος Μαριδάκι, με τον ομώνυμο οικισμό στο μυχό του, ο οποίος προσφέρει καλό καταφύγιο, προς αποφυγή των δυτικών ανέμων.
Ορμίσκος Άγιος Νικήτας
Αμέσως δυτικά της Άκρας Κέρκελος, σχηματίζεται ο μικρός Ορμίσκος Άγιος Νικήτας, με δυτικό του όριο, την Άκρα Άγιος Νικήτας.
Βράχοι πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας καλύπτουν κυρίως τη νότια πλευρά του, ενώ σε μικρό ύψωμα που βρίσκεται στο κέντρο του μυχού του, βρίσκεται η Μονή Αγίου Νικήτα.
Ορμίσκος Καλάμι
(Άνοιγμα 3,5/10 του μιλίου - Είσδυση 1,8/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.)
Απο την Άκρα Άγιος Νικήτας, οι ακτές, απόκρημνες και με καταπτώσεις, εκτείνονται προς δυτικά για 6/10 του μιλίου, μέχρι την Άκρα Βαγιές, ανατολικό όριο του Ορμίσκου Καλάμι.
Βράχοι πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας καλύπτουν κυρίως το μυχό και την ανατολική πλευρά του απόκρημνου και με καταπτώσεις ορμίσκου, ενω περίπου στο κέντρο εισόδου του, βρίσκεται καταφανής Βραχονησίδα.
Απο την Άκρα Βαγιές, οι ακτές, απόκρημνες και με καταπτώσεις,
εκτείνονται προς δυτικά επι 2 μίλια, μέχρι την Άκρα Χαράκι και επι
3 μίλια, μέχρι την ψηλή (175 μ.) και απόκρημνη Άκρα Γάτης, η
οποία αποτελεί το νοτιοανατολικό όριο του Ορμίσκου Βάλα.
Ορμίσκος Βάλα
('Ανοιγμα 7/10 του μιλίου - Είσδυση 5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Δ.)
Ο Ορμίσκος Βάλα, σχηματίζεται ανάμεσα στην Άκρα Γάτης, νοτιοανατολικό όριο του και σημείο της ακτής 5/10 του μιλίου βορειοδυτικά της.
Στη βορειοδυτική πλευρά του όρμου, βρίσκεται η έξοδος του φαραγγιού της Βάλας, και η ομώνυμη παραλία, ενώ στην νοτιοανατολική πλευρά του όρμου, βρίσκεται η θέση Αλικαπόριθα.
Άν και καλύπτεται απο βόρεια, ο όρμος προσβάλεται απο ριπαίους βορείους ανέμους, οι οποίοι κατεβαίνουν με μεγάλη ένταση απο το φαράγγι, καθιστώντας προβληματική την παραμονή στην άγκυρα.
Ό Ορμίσκος Βάλας, όπως φαίνεται απο νότια.
Απο το δυτικό όριο του Ορμίσκου Βάλα, οι ακτές απόκρημνες
και βραχώδης, εκτείνονται προς δυτικά επί 4,5 μίλια, μέχρι τη
βραχώδη Άκρα Μάρτελο, ή Αφορεσμένο ή Ασπρομούρι.
Στο μέσο περίπου των παραπάνω ακτών, βρίσκεται το
παραλιακό χωριό Τρείς Εκκλησιές με την ομώνυμη παραλία
μπροστά του.
Σε απόσταση 1 μιλίου δυτικά του χωριού, και σε μικρή απόσταση
απο τις ακτές, βρίσκεται ο Βράχος Νησόπλακα.
Ορμίσκος Κουδουμά
(Άνοιγμα 5/10 του μιλίου - Είσδυση 2/10 το μιλίου - Προσανατολ. Ν.Δ.)
Η Άκρα Μάρτελο, απτελεί το νότιοανατολικό όριο του Ορμίσκου Κουδουμά, βορειοδυτικό όριο του οποίου είναι σημείο της ακτής 5/10 του μιλίου βορειοδυτικά της παραπάνω Άκρας.
Οι ακτές του Ορμίσκου είναι βραχώδης και με καταπτώσεις στην ανατολική πλευρά του.
Στη δυτική πλευρά του ορμίσκου, βρίσκεται η καταφανής Μονή Κουδουμά.
Ορμίσκος Αγίου Αντωνίου
(Άνοιγμα 3/10 του μιλίου - Είσδυση 1/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.)
Σε απόσταση περίπου 1 μιλίου απο τον Ορμίσκο Κουδουμά, σχηματίζεται ο βραχώδης Ορμίσκος Αγίου Αντωνίου. Βράχοι πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας καλύπτουν τη δυτική πλευρά του, ενώ σε μικρό ύψος στην ανατολική πλευρά του, βρίσκεται το καταφανές σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου.
Ορμίσκος Λυγιά
(Άνοιγμα 3,8/10 του μιλίου - Είσδυση 2,5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Ν.Δ.)
Αμέσως δυτικά του Ορμίσκου Άγιος Αντώνιος, σχηματίζεται ο Ορμίσκος Λυγιά ή Ελυγιά, με δυτικό όριο του, τη βραχώδη Χερσόνησο Λυγιά, η οποία καταλήγει στην Άκρα Λυγιά.
.jpg){kind=small}
Ορμίσκος Άη Γιάννης
(Άνοιγμα 3,6/10 του μιλίου - Είσδυση 1,7/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Δ.)
Η δυτική πλευρά της Χερσονήσου Λυγιά, αποτελεί την ανατολική πλευρά του Ορμίσκου Άη Γιάννης, στο μυχό του οποίου βρίσκεται ο ομώνυμος οικισμός.
Δυτικό όριο του Ορμίσκου, αποτελεί προεξοχή της ακτής, 3,6/10 του μιλίου βορειοδυτικά της Άκρας Λυγιά.
Απο το σημείο που ορίζει το δυτικό όριο του Ορμίσκου Άη Γιάννης,
οι ακτές, βραχώδης και απόκρημνες εκτείνονται προς δυτικά, επι
1,2 μίλια, μέχρι την Άκρα Άη Γιάννης.
Ορμίσκος Βρουλίδα
(Άνοιγμα 5,5/10 του μιλίου - Είσδυση 3,5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Ν.Α.)
Η Άκρα Άη Γιάννης, αποτελεί το ανατολικό όριο του Ορμίσκου Βρουλίδα, δυτικό όριο του οποίου αποτελεί η Άκρα Ακτένα.
Απο την Άκρα Ακτένα, οι ακτές, βραχώδης και απόκρημνες,
εκτείνονται προς δυτικά επι 1,5 μίλια, μέχρι το ανατολικό όριο του
Ορμίσκου Τρυπητής.
Ορμίσκος Τρυπητή
(Άνοιγμα 4/10 του μιλίου - Είσδυση 1,5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.)
Ο Ορμίσκος Τρυπητή σχηματίζεται ανάμεσα σε μικρή προεξοχή της ακτής η οποία αποτελεί το ανατολικό όριο του και στη βραχώδη και απόκρημνη Χερσόνησο Φύλακας, μήκους περίπου 300 μέτρων και νότιας κατεύθυνσης, η οποία ορίζει τη δυτική πλευρά του ορμίσκου.
Στον αμμώδη μυχό του Ορμίσκου, καταλήγει το ομώνυμο φαράγγι της Τρυπητής.
Ο Ορμίσκος της Τρυπητής, όπως φαίνεται απο ανατολικά.
Ορμίσκος Τράφουλας
(Άνοιγμα 8/10 του μιλίου - Είσδυση 3,5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Α.)
Η δυτική πλευρά της Χερσονήσου Φύλακας, αποτελεί το ανατολικό όριο του Ορμίσκου Τράφουλα, δυτικό όριο του οποίου είναι η ψηλή και βραχώδης Άκρα Τράφουλας.
Ορμίσκος Ψιλή Άμμος
(Άνοιγμα 2/10 του μιλίου - Είσδυση 1/10 του μιλίου - Πρασανατολ. Ν.)
Ο Ορμίσκος Ψιλή Άμμος, ή Παραλία του Δράκου, σχηματίζεται πάνω στην Άκρα Τράφουλας, την οποία χωρίζει σε ανατολική και δυτική. Στο μυχό του Ορμίσκου, καταλήγει το ομώνυμο φαράγγι του Τράχουλα.
Όρμος Λέντα
(Άνοιγμα 2 μίλια - Είσδυση 5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.)
Ο ευρύς Όρμος Λέντα, σχηματίζεται ανάμεσα στην Άκρα Τράφουλας, ανατολικό όριο του και την Άκρα Κεφάλα, ή Λέντας, δυτικό όριο του.
Στην ανατολική πλευρά του Όρμου, βρίσκεταο το Αλιευτικό Καταφύγιο Λούτρας.Έχει χωρητικότητα 85 σκαφών κάτω των 10 μέτρων, του λείπουν όμως ακάμα (2011) βασικές παροχές, όπως νερό ρεύμα κλπ.
Στην ανατολική πλευρά του Όρμου, βρίσκεται το ομώνυμο χωριό Λέντας.
Ο μυχός του Όρμου, καλύπτεται σε όλο το ανάπτυγμά του απο βράχους πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας κοντά στις ακτές του, αλλά και μερικές Βραχονησίδες, με σπουδαιότερη τη Βραχονησίδα Τρυπητή, που βρίσκεται σε απόσταση 5/10 του μιλίου, ανατολικά της Άκρας Κεφάλα.
Όρμος Λέντα
Όρμος Δισκό
(Άνοιγμα 1,3 μίλια - Είσδυση 3/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.)
Η Άκρα Κεφάλα, ή Λέντας, αποτελεί το δυτικό όριο του Όρμου Λέντας και το ανατολικό όριο του αμμώδους κατα το μεγαλύτερο μέρος Όρμου Δισκό, δυτικό όριο του οποίου είναι η Άκρα Τσίγγουνας, ή Τραχήλι.
Περίπου στο κέντρο εισόδου του όρμου, βρίσκεται ο Βράχος Ασπρος Βολάκος ή Περιστεροβόλακας.
Βράχοι πάνω και κάτω απο την επιφάνεια της θάλασσας, καλύπτουν τις ακτές του όρμου, ενώ στην ανατολική πλευρά του, βρίσκεται το ομώνυμο χωριό Δισκό.
Όρμος Δισκού
Απο την Άκρα Τσίγγουνας, οι ακτές, βραχώδης, εκτείνονται επι
1,5 μίλια προς δυτικά, μέχρι την καταφανή θέση Ασπροχάρακα,
ενώ 7/10 του μιλίου δυτικότερα, βρίσκεται ο οικισμός Πλατιά Περάματα.
Περίπου 8/10 του μιλίου δυτικά του οικισμού Πλατιά Περάματα,
βρίσκεται το σημείο που ορίζει την ανατολική πλευρά του μικρού
Ορμίσκου Χρυσόστομο.
Η παραλία Πλατιά Περάματα με τον ομώνυμο οικισμό στις ακτές της, οπως φαίνεται απο ανατολικά
Ορμίσκος Χρυσόστομο
(Άνοιγμα 3,5/10 του μιλίου - Είσδυση 1,5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Ν.Α.)
Ο Ορμίσκος Χρυσόστομο, σχηματίζεται ανάμεσα σε σημείο της ακτής που αποτελεί το ανατολικό όριο του και στη Νησίδα Τράφος, η οποία αποτελεί το δυτικό όριο του.
Στο κέντρο περίπου του μυχού του ορμίσκου, βρίσκεται ο ομώνυμος οικισμός Χρυσόστομο, ενώ στη δυτική πλευρά του, εκτείνονται τα λείψανα της αρχαίας πόλης Λασαία.
Όρμος Καλοί Λιμένες
Άνοιγμα 1,2 μίλια - Είσδυση 3,7/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Δ.)
Η δυτική πλευρά της Νησίδας Τράφος, αποτελεί το ανατολικό όριο του Όρμου Καλοί Λιμένες, δυτικό όριο του οποίου αποτελεί η Άκρα Άγιος Παύλος.
.jpg)
Ο Όρμος Καλών Λιμένων, όπως φαίνεται απο ανατολικά.
Στη δυτική πλευρά του μυχού του όρμου, βρίσκεται ο ομώνυμος οικισμός, Καλοί Λιμένες. Μπροστά απο το χωριό, βρίσκεται μικρή προβλήτα μήκους 40 περίπου μέτρων, που μπορεί να εξυπηρετήσει μόνο μικρά σκάφη.
Αμέσως νότια της Άκρας Άγιος Παύλος, βρίσκεται το νέο Αλιευτικό Καταφύγιο Καλών Λιμένων.
Στην κορυφή του βόρειας διευθύνσεως λιμενοβραχίονα, λειτουργεί Φάρος με ερυθρό φώς.
Το Αλιευτικό Καταφύγιο Καλών Λιμένων, όπως φαίνεται απο νότια.
Στην ανατολική πλευρά του όρμου και σε μικρή απόσταση απο τις ακτές, βρίσκεται επικίνδυνη ύφαλος με βάθη μικρότερα των 5 μέτρων στο εσωτερικό της.
Στο σημείο αυτό, βρίσκονται τα υπολείμματα του βυθισμένου απο το 1985, φορτηγού πλοίου ''Βύρων.''
Σε απόσταση 1,2/10 του μιλίου ανατολικά της Άκρας Άγιος Παύλος, βρίσκεται η βραχώδης Νησίδα Άγιος Παύλος, επι της οποίας, βρίσκονται εγκαταστάσεις ύδρευσης και πετρέλευσης πλοίων της ποντοπόρου ναυτιλίας, ενώ τα βόρεια παράλια της νήσου, είναι κρηπιδωμένα.
Η Νησίδα Άγιος Παύλος, όπως φαίνται απο δυτικά.
Σε απόσταση 3,6/10 του μιλίου νοτιοανατολικά της Νησίδας Άγιος Παύλος, βρίσκεται η Βραχονησίδα Μαύρος Βράχος.
Ο Όρμος Καλοί Λιμένες, θεωρείται ένα απο τα καλύτερα αγκυροβόλια της Νότιας Κρήτης, αφού συνήθως δεν προσβάλεται απο βόρειους ριπαίους ανέμους.
Σε απόσταση 1/10 του μιλίου νότια της Άκρας Άγιος Παύλος,
βρίσκεται η βραχώδης Νησίδα Μεγαλονήσι.
Στην κορυφή της Νησίδας λειτουργεί Φάρος, με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Πυραμίδα με εξώστη
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
B 34o 55' 5'' Αν. (3) Λ. 20'' 67 μέτρα 11 μίλια Λευκή πυραμίδα
A 24o 48' 1'' 0,5'' + 3'' + 0,5'' + 3'' + 0,5'' + 12,5'' = 20'' με εξώστη
Απο την Άκρα Άγιος Παύλος, οι ακτές εκτείνονται προς δυτικά
επι 1,3 μίλια σχηματίζοντας βραχώδης μικροκολπώσεις, μέχρι το
ανατολικό όριο του Ορμίσκου Αγιοφάραγγο.
Σε απόσταση 4/10 του μιλίου νοτιοανατολικά της παραπάνω
άκρας, βρίσκεται η χαμηλή Βραχονησίδα Παπαδόπλακα.
Ορμίσκος Αγιοφάραγγο
(Άνοιγμα 1,2/10 του μιλίου - Είσδυση 1/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Α.)
Ο Ορμίσκος Αγιοφάραγγο, σχηματίζεται στην έξοδο του ομώνυμου φαραγγιού, μήκους 1,5 χλμ. και βρίσκεται σε απόσταση 1,2 μιλίων δυτικά της Άκρας Άγιος Παύλος και αποτελεί καλό αγκυροβόλιο προς αποφυγή των βορείων ριπαίων ανέμων.
Στο μυχό του ορμίσκου σχηματίζεται η ομώνυμη παραλία.
Στη δυτική πλευρά του ορμίσκου βρίσκεται η θέση Καψάλα, ενώ στην ανατολική, η θέση Καλόγηρος.
Ορμίσκος Μάρτσαλο
(Άνοιγμα 4/10 του μιλίου - Είσδυση 3,8/10 του μιλίου - Προσανατολ. Ν.Δ.)
Αμέσως δυτικά του Ορμίσκου Αγιοφάραγγο, σχηματίζεται ο Ορμίσκος Μάρτσαλο, στον οποίο καταλήγει το ομώνυμο φαράγγι μήκους 1 χλμ.
Στο μυχό του ορμίσκου, βρίσκεται η ομώνυμη παραλία.
Αμέσως δυτικά του Ορμίσκου Μάρτσαλο, σχηματίζεται μικρός
απόκρημνος ορμίσκος, νοτιοδυτικού προσανατολισμού, δυτικό
όριο του οποίου, αποτελεί η ΆκραΤραχήλι, που οποία απέχει
1,1 μίλια απο την Άκρα Λίθινο.
Άλλος μικρός απόκρημνος ορμίσκος, νότιου προσανατολισμού,
σχηματίζεται ανάμεσα στην Άκρα Τραχήλι και στην Άκρα Λίθινο.
Επι της Άκρας Λίθινο, λειτουργεί Φάρος, με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Σιδηρόπλεκτος οβελός. Σχ. 19 του Φ.Ε.Α.
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
B 34o55'4'' Αν. Λ 6'' 33 μέτρα 12 μίλια Σιδηρόπλεκτος
A 24o44'0'' 1''+ 5'' = 6'' οβελός
Η Άκρα Λίθινο, αποτελεί το νοτιοανατολικό όριο τ ου ευρύ Κόλπου
Μεσαράς, βορειοδυτικό όριο του οποίου αποτελεί η Άκρα Μέλισσα,
δυτικά της Αγιας Γαλήνης.
Με άνοιγμα 18 μιλίων και είσδυση 7 μιλίων, ο Κόλπος Μεσαράς
συγκαταλέγεται στις μεγάλες κολπώσεις της Κρήτης, είναι όμως
εκτεθειμένος σε σφοδρότατους ριπαίους ανέμους, οι οποίοι
δημιουργούνται στις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη, ενώ οι
βορειοδυτικοί ανέμοι στρέφονται συχνά στην περιοχή σε δυτικούς,
δημιουργώντας ογκώδη κυμματισμό μέσα τον κόλπο.
Ορμίσκος Άγιος Γεώργιος
(Άνοιγμα 8/10 του μιλίου - Είσδυση 1,5/10 του μιλίου - Προσανατολ. Δ.Β.Δ.)
Η βόρεια πλευρά της Άκρας Λίθινο, αποτελεί το νότιο όριο του βραχώδους και αλίμενου Ορμίσκου Άγιος Γεώργιος.
Στη νότια πλευρά του ορμίσκου, βρίσκεται η θέση Αρτικιάς, ενώ αμέσως ανατολικά του ορμίσκου, βρίσκεται η θέση Άγιος Γεώργιος.
Ορμίσκος Βαθύ
(Άνοιγμα 1/10 του μιλίου - Είσδυση 4/10 του μιλίου - Προσανατολ. Δ.Ν.Δ.)
Ο Ορμίσκος βαθύ, σχηματίζεται σε απόσταση 1,5/10 του μιλίου, νότια του νότιου ορίου του Ορμίσκου Άγιος Γεώργιος.
Αν και βαθύς, ο όρμος λόγω του προσανατολισμού του, προσβάλεται απο βορειοδυτικούς και δυτικούς ανέμους.
Ο ανοικτός απο δυτικά Ορμίσκος Βαθύ όπως φαίνεται απο βόρεια.
Απο το νότιο όριο του Ορμίσκου Βαθύ, οι ακτές εκτείνονται
προς βόρεια επί 8/10 του μιλίου μέχρι την Άκρα Σιδερόπετρα,
σχηματίζοντας βραχώδης μικροκολπώσεις, σπουδαιότερη απο
τις οποίες είναι ο Ορμίσκος Γουρνιά, που σχηματίζεται
αμέσως βόρεια του Ορμίσκου Βαθύ.
Απο την Άκρα Σιδερόπετρα, βορειοανατολικά της οποίας
βρίσκεται η θέση Σιδερόσπηλιο, οι ακτές συνεχίζουν τη βόρεια
πορεία τους επι 1,6 μίλια, μέχρι τη χαρακτηριστική, απόκρημνη
και βραχώδης Άκρα Μάταλα.
Αμέσως βόρεια της Άκρας Σιδερόπετρα σχηματίζεται ο
βραχώδης Ορμίσκος Φαλδαούτσι, ενώ αμέσως νότια της
Άκρας Μάταλα, βρίσκεται η θέση Μούδια.
Ορμίσκος Μάταλα
Ο Ορμίσκος Μάταλα, σχηματίζεται ανάμεσα στην Άκρα Μάταλα, νότιο όριο του και σημείο της ακτής που βρίσκεται 2/10 του μιλίου βορειότερα και αποτελεί το βόρειο όριο του.
Στο μυχό του ορμίσκου, βρίσκεται το ομώνυμο χωριό Μάταλα.
Σε απόσταση 6,8 μιλίων δυτικά της Άκρας Μάταλα, βρίσκονται
τα Νησιά Παξιμάδια, ή Λητώαι Νήσοι.
Απο το σημείο που αποτελεί το βόρειο όριο του Ορμίσκου
Μάταλα, στο οποίο βρίσκεται η θέση Νήσος, οι ακτές
εκτείνονται προς βόρεια επι 1,2 μίλια, μέχρι το νοτιοανατολικό
όριο του αμμώδους μυχού του Κόλπου Μεσαράς, ο οποίος
εκτείνεται επι 5,5 μίλια, μέχρι το δυτικό όριο των νότιων ακτών
του Νομού Ηρακλείου.
Απο νότια προς βόρεια, στην παραπάνω ακτή, βρίσκονται
η παραλία Κομός, η θέση και η παραλία Ασφεντυλιάς, το
παραλιακό χωριό Καλαμάκι και η ομώνυμη παραλία του και
οι θέσεις Περιστεριάς, Παχειά Άμμος, Λιβάδα,
Πυργιώτισσα και οι εκβολές και ο υγροβιότοπος του
ποταμού Γεροπόταμος.
Αμέσως βόρεια του ποταμού Γεροπόταμος βρίσκεται
το αεροδρόμιο Τυμπακίου και βόρεια του αεροδρομίου,
το έλος της Καταλυκής.
Περίπου 8/10 του μιλίου νότια του βορειοδυτικού ορίου
του μυχού του Κόλπου Μεσαράς, βρίσκεται το Αλιευτικό
Καταφύγιο Κόκκινου Πύργου και το μικρό ομώνυμο
παραλιακό χωριό.
Στα Άκρα των δύο λιμενοβραχίονων του λιμενίσκου, λειτουργούν Φάροι με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Δυτικός Λιμενοβραχίονας
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
Β 35ο 04' 8'' Αν. Ερ. 3'' 8 μέτρα 3 μίλια Σιδηρόπλεκτος οβελός με εξώστη
Α 24ο 44' 2'' 0,3 + 2,7 = 3'' και ερυθρά οριζόντια λουρίδα
Ανατολικός Λιμενοβραχίονας
Στίγμα Περίοδος Ύψος Φωτοβολία Χαρακτηριστικά
Β 35ο 04' 9'' Αν. Πρ. 3'' 8 μέτρα 3 μίλια Σιδηρόπλεκτος οβελός με εξώστη
Α 24ο 44' 3'' 0,3 + 2,7 = 3'' και πράσινη οριζόντια λουρίδα
Απο τον Αλιευτικό Λιμενίσκο Κόκκινου Πύργου, οι ακτές,
αμμώδης, εκτείνονται επι 8/10 του μιλίου προς βόρειο δυτικά,
μέχρι τα όρια των νότιων ακτών του Νομού Ηρακλείου.
Βιβλιογραφία
Πλοηγός Ελληνικών Ακτών
Φαροδείκτης Ελληνικών Ακτών
Χάρτες
Google Earth
Anavasi Topo Maps
Ν. Ηλίας Ελλάς Θαλασσινός Οδηγός